Inspiratieblog: tips voor gebruik van een handpop

Meriël Bouwman is leerkracht op basisschool Sint Jan in Breezand en ambassadeur bij Kleuteruniversiteit. Meriël werkt nu voor het zesde jaar met kleuters. In dit blog geeft ze je tips voor het gebruiken van een handpop.

Een aantal jaar geleden ben ik als kleuterleerkracht begonnen. In die tijd werd er bij mij op school gewerkt met een methode. Bij deze methode hoorde een handpop. Ik zag mijn collega’s deze handpop gebruiken. Zelf probeerde ik dit ook uit, maar het effect was niet hetzelfde. De kinderen zagen mijn onzekerheid en er zat altijd wel één leerling die riep dat het niet echt was. Hoe het kan dat ik nu wel regelmatig handpoppen inzet en hier ook van geniet? Dat vertel ik je graag.

Ruim twee jaar geleden heb ik een workshop handpop spelen gevolgd. In die workshop heb ik basisprincipes geleerd voor het spelen met een handpop. Tijdens de workshop waren er een aantal echte ‘oh ja’ momenten. Kleine simpele tips, waardoor het spelen met de handpop een stuk gemakkelijker gaat. Zou je ook graag een handpop willen gebruiken, lees dan verder.

Een van de eerste tips is: DOE HET! En oefen, heel veel! Ook voor de spiegel. Dat is soms ongemakkelijk, maar voor de spiegel kun je goed zien hoe je de pop het beste kunt hanteren. Het is fijn als de pop vloeiend beweegt en als de pop oogcontact kan maken. Bij het gebruik van een menspop is het bespelen van de mond ook heel belangrijk. De mond moet subtiel bewegen, vooral de mond niet groot open en dicht doen. Dit komt erg agressief over, ook lijkt het alsof de pop dan schreeuwt. Over het algemeen kun je stellen dat grote drukke bewegingen de kinderen onrustiger maakt. Het is fijn als de pop een ‘eigen’ stem krijgt. Het prettigste is een stem, die dicht bij je eigen stem ligt, maar wel iets anders klinkt.

Tijdens de eerste kennismaking hoeft een pop niet veel te doen. Je kunt de pop introduceren door te vertellen dat je een vriendje mee hebt genomen. Ik heb mijn pop op schoot genomen en haar alleen ‘hoi’ laten zeggen en rond laten kijken. Daarna kwamen de vragen gelijk. Zoals: Hoe heet je? Wat is je lievelingskleur? Doordat de kinderen veel van de pop willen weten, creëer je echt een karakter bij je pop. Zo heet mijn pop Fien en woont ze bij mij thuis. Ze is dol op rood en houdt van sokken met stippen. Zo heeft Fien een band opgebouwd, de kinderen zien haar nu echt als een vriendinnetje. Regelmatig heeft Fien iets meegemaakt of gezien thuis, deze ervaringen of spullen neemt ze mee naar school. Mijn pop heeft een koffertje, waarin ze van alles mee kan nemen.

De pop is niet echt juf’ of ‘Dat ben jij gewoon juf‘, dit waren opmerkingen die mij konden weerhouden van het gebruiken van een handpop. Bij de workshop leerde ik dat sommige kinderen juist die bevestiging even nodig hebben. Tegenwoordig gaat mijn handpop in op deze opmerking. ‘Dat klopt, want ik ben een pop.‘ Vaak is deze opmerking al voldoende en gaan de kinderen toch mee in het spel.

Hoe zet ik mijn pop in?

Ik zet mijn pop tijdens allerlei situaties in. De pop kan op laagdrempelige manier met de kinderen babbelen, maar je kunt de pop ook bewust inzetten om bijvoorbeeld een activiteit te introduceren. Zo heeft ze bij het project Sinterklaas thuis een prachtig boek gevonden. Deze wil ze graag aan de kinderen laten zien. Ze vertelde: ‘Ik was thuis en het regende en ik verveelde me, toen vond ik tussen de spullen van juf dit boek. Moet je zien, wat er allemaal in staat!‘ Zo heeft de pop de interesse van de kinderen gewekt en pak ik het als juf weer over. ‘Oh Fien! Heb jij tussen mijn spullen zitten snuffelen, maar wat een mooi boek heb je inderdaad gevonden. We gaan vandaag eens naar deze plaat kijken…‘ Zo betrek ik de pop bij alles wat er in de klas gebeurt.

Natuurlijk gaat er ook wel eens iets mis in de klas, of tussen kinderen. Ook bij het bespreken van dit soort situaties gebruik ik regelmatig mijn handpop. Fien kan dan in de kring vertellen over een situatie. ‘Ken je dat, dat je vriendje boos op je is? Omdat ik hem per ongeluk pijn deed. Mijn vriendje had een blok van mij afgepakt en dat vond ik niet leuk.‘ Door het zinnetje: ‘Ken je dat?’ te gebruiken, vraag je de kinderen na te denken of zij dit ook herkennen. Ik heb zelfs een keer meegemaakt dat een leerling wel tegen de pop durfde te vertellen wat er mis was gegaan, maar niet tegen mij. Door de pop ook bij deze sociale momenten te betrekken, wordt de pop onderdeel van de groep en blijft het niet bij alleen losse activiteiten.

Het leuke aan het gebruiken van een handpop is dat een handpop alles, maar dan ook echt alles, kan meemaken. Hiernaast zie je een foto van Fien die op reis was geweest naar de Noordpool, tijdens het project de Noord- en Zuidpool. Fien was een tijdje weg uit de klas en de kinderen waren al bezorgd waar ze was. Was ze ziek? Uiteindelijk kwam ze de klas in met verhalen over de Noordpool, ze had daar van alles gezien en zelfs een stuk ijs van de Noordpool meegenomen.

Fien snapt er ook weleens helemaal niks van. Dan heeft ze iets gehoord of gevonden en heeft ze echt hulp nodig. ‘Oh jongens, ik zag vandaag dit gekke ding liggen, maar ik weet echt niet wat het is! Kunnen jullie mij helpen?‘ Zo kwam Fien de kring in met een blaadje. Daarop stond het cijfer 8, maar ze hield deze op zijn kant en snapte niet wat we ermee moesten doen. De kinderen konden gelukkig helpen! Het is het cijfer 8, daarna zijn we gaan tellen tot 8. En de kinderen hebben aan Fien laten zien hoeveel 8 dan eigenlijk is. Zo leert de pop (samen met de kinderen) nieuwe dingen.

Als de kinderen vertrouwd zijn met de pop en weten hoe ze met de pop om moeten gaan, dan vinden ze het ook altijd heel leuk om met de pop te spelen. Hier zie je een voorbeeld van Fien in de kapsalon, tijdens de uitvoering van het project ‘de kapper’.

Al met al is het gebruik van mijn handpop in mijn klas echt een verrijking. De kinderen zijn betrokken en enthousiast. Een handpop kan dingen doen en meemaken die wij als juffen of meesters niet kunnen. Ook in combinatie met de thema’s van Kleuteruniversiteit is het altijd een feestje om mijn handpop te gebruiken!

Heb je nog vragen? Je kunt de ambassadeurs bereiken via de Vrienden van Kleuteruniversiteit groep op Facebook of mail naar ambassadeur@kleuteruniversiteit.nl. Ik ben ook actief op Facebook en Instagram als Juf Meriël.