Inspiratieblog: Engels, zo makkelijk kan het zijn

Sharaya van Wilsem werkt op basisschool de Omnibus in Almere in groep 1/2 en is ambassadeur voor Kleuteruniversiteit. Ze kreeg te maken met een aantal kinderen in haar groep die Engels met elkaar praten in de klas. Sharaya zocht naar een manier om de kinderen Nederlands te laten spreken. Een artikel uit Kleuteruniversiteit magazine over Engels in de klas inspireerde haar dusdanig dat ze er direct mee aan de slag ging, al vindt ze van zichzelf dat ze niet goed is in Engels. In deze blog lees je haar verhaal.

In de wijk waar onze school staat, wonen veel nieuwkomers of andere gezinnen waarbij Nederlands niet de voertaal is. Kinderen die de Nederlandse taal nog niet of onvoldoende spreken en begrijpen, kunnen eerst naar het Taalcentrum gaan. Het Taalcentrum helpt kinderen de Nederlandse taal te verwerven tot het niveau dat nodig is om succesvol deel te kunnen nemen in het regulier onderwijs. De instroom van deze kinderen in het reguliere onderwijs vindt op verschillende momenten in het jaar plaats.

Een groep kinderen kwam gelijktijdig vanaf het Taalcentrum bij mij in de klas. Het was fijn voor hen dat ze elkaar al kenden en het voelde vertrouwd. Vanuit het taalcentrum had ik begrepen dat deze kinderen het Nederlands zouden moeten beheersen, maar het viel mij op dat dit groepje voortdurend Engels met elkaar bleef praten. Natuurlijk snap ik dat dit voor hen een veilige oplossing was maar ik heb ze ook uitgelegd dat we Nederlands praten op school. De kinderen probeerden het echt, maar al snel werd Engels weer de voertaal. In eerste instantie was ik continu aan het mopperen (ook al wist ik dat het voor hen heel natuurlijk was om te doen), maar mopperen is geen oplossing. Ook het contact zoeken met ouders die het probleem eveneens hebben besproken met hun kind, had geen effect. Ik heb het daarna even zo gelaten en hoopte dat, naarmate ze langer in de klas zouden zijn, het spelen steeds meer in het Nederlands zou gaan. Wat schetste mijn verbazing: steeds méér kinderen, die van huis uit gewend zijn om Engels te spreken, gingen dit nu ook in de klas doen. Tijd voor actie!

In Kleuteruniversiteit magazine 1 kwam ik een artikel tegen dat mij aan het denken zette. Het artikel: Engels, waarom niet? van Marlijn van Kempen. De strekking van het artikel over Engels geven in de onderbouw is dat dit juist heel goed te doen is. Zelf heb ik nooit eerder Engelse les gegeven bij kleuters. Een van de redenen is, is dat ik mijn eigen Engelse vaardigheid onder de maat acht. Marlijn noemt dat in het artikel ook één van de bezwaren die leerkrachten geven om geen Engels aan te bieden. Ze geeft aan dat je hier aan kan werken en kunt aangeven bij de kinderen dat je samen op ontdekkingstocht gaat. Dat maakt het leren van een nieuwe taal voor hen nog leuker. Ook geeft ze een paar tips voor het verbeteren van je eigen vaardigheden, door bijvoorbeeld Engelstalige series en films met Engelse ondertiteling te bekijken. Zo gaat je brein onbewust met de Engelse taal aan de slag. En daarbij: als je het niet probeert, wordt je nooit beter.

Met het hardnekkig Engels sprekende groepje kinderen in mijn achterhoofd, bedacht ik me dat dit juist een manier zou kunnen zijn om een band met hen op te bouwen; mijn Engels kan beter; Ik kan wat van hen leren!
Mijn schoonzus, die eveneens ook kleuterleerkracht is, vertelde mij dat zij Engels geeft door middel van liedjes. Dat leek mij een mooie invalshoek om mee te starten en ik ging op onderzoek uit. Op YouTube kwam ik een Engelstalig liedje tegen waarbij allerlei bewegingen werden aangeboden. Dit lied werd de start van mijn Engelse leerfase. Bij de eerste tonen begonnen alle kinderen direct vrolijk mee te doen. Daarna heb ik met de kinderen besproken wat we nu eigenlijk hebben gezongen en herhalen we de beweging bij het woord in het Engels én Nederlands. De kinderen vonden het liedje ontzettend leuk en vroegen regelmatig of we het nog een keer konden beluisteren. Nu is herhaling ontzettend belangrijk, dus ja! Dat kan zeker! Door dit succes ben ik meer liedjes gaan aanbieden. Het viel mij op dat de kinderen regelmatig gesprekken voerden over de woorden van de liedjes in twee talen. De kinderen van ‘de Engelse club’ bleven wel af en toe Engels praten, maar nu hebben we de afspraak gemaakt dat we in het Engels mogen zingen, maar in het Nederlands met elkaar praten. Op deze manier kunnen de meeste kinderen elkaar begrijpen en kan iedereen meedoen.

Het werkte zo goed om liedjes in de twee talen aan elkaar te koppelen dat ik het boek Zinglish heb gekocht. In dit boek worden verschillende liedjes in het Nederlands en Engels aangeboden. En er zit ook nog een CD bij met de ingezongen liedjes door Jeroen Schipper. Dit vind ik een hele fijne extra, want ook mijn zang is niet zo sterk. In het boek staan verschillende dagritme liedjes. Deze liedjes zingen wij standaard in de ochtend: Hey, hi, hello (Hé, hoi, hallo). Voor de dagen: Who knows which day it is today? (Wie weet welke dag het is?). Bij het eten: Are you hungry? (Heb je honger?). De liedjes wisselen we af in het Engels en Nederlands. Eerst bied ik de liedjes aan in het Engels en vervolgens in het Nederlands. Zo leren ze eerst het Engels. In het artikel uit Kleuteruniversiteit magazine wordt er aangegeven dat jonge kinderen een taal leren door te luisteren en te ondergaan. Ze absorberen wat ze horen. Voor mijzelf werkt het ook fijner om met Engels te beginnen, omdat ik anders snel de Nederlandse versie zal zingen. Nu mogen de hulpjes kiezen welke versie we de dag mee gaan beginnen en dan wisselen we bij het volgende lied de taal om. Zo oefenen we steeds meer woorden in het Engels.
Naast de dagritmeliedjes zijn er ook liedjes in het boek die passen bij de verschillende seizoenen, thema’s of feesten. Wij hebben bijvoorbeeld een liedje gezongen passend bij de herfst, een verjaardag en kerst. Bij elk liedje staan ook gevarieerde lesideeën die je kunt inzetten bij het aanbieden.

Door dit nieuwe groepje kinderen in mijn klas ben ik tot nieuwe ontdekkingen gekomen. Het inzetten van Engels heeft mij als leerkracht veel nieuwe dingen geleerd en ik ben dichter naar deze kinderen gegroeid. We leren nu met elkaar Engels en degene die juist veel Engels praten leren een stukje Nederlands erbij.

Ben jij met Engels bezig in de klas of wil je er ook mee beginnen? Ik ben benieuwd naar je ervaringen, deel je ze op onze Facebookpagina Vrienden van Kleuteruniversiteit? Wist je dat Kleuteruniversiteit ook Engelse projecten heeft? Je vindt ze op de website.Wil je meer weten of zien van mij in de klas? Volg me dan op Instagram: @jufsharaya