Inspiratieblog: Tips voor de startende leerkracht

Anouk Greving is werkzaam in groep 1/2 op SWS Oostermoer in Gieterveen en ze is ambassadeur van Kleuteruniversiteit. Ze is dit schooljaar begonnen aan haar derde jaar als leerkracht. Met welke zaken krijg je als startende leerkracht mee te maken? En hoe ga je daarmee om? Anouk neemt je in deze blog mee in haar ervaringen en geeft je antwoord op deze vragen.

Alle leerkrachten krijgen ermee te maken: de opleiding is afgerond en de eerste jaren als startende leerkracht gaan beginnen. Maar hoe ga je nu verder? Wat is belangrijk om rekening mee te houden als startende leerkracht? Er zijn een paar basiszaken die ik je graag mee wil geven.

  1. Neem de tijd
    Niemand is perfect; er is niet maar één manier van lesgeven. Deze eerste jaren als leerkracht ga jij op zoek naar wat bij jou past. Uitproberen en fouten maken hoort daarbij. Je hoeft niet alles in één keer te kunnen.
  2. Durf vragen te stellen
    Je komt in een nieuw team waarin jij jouw plek gaat vinden. Maar je staat er niet alleen voor. Collega’s zijn er om te helpen en mee samen te werken. Wees niet bang om vragen te stellen. Ik was dit in het begin nog wel eens; bang om over te komen als de nieuwe leerkracht die het allemaal nog niet weet. Maar toen realiseerde ik me dat dat niet zo vreemd is. Je weet heel veel dingen nog niet; dit ga je de komende tijd leren. Collega’s snappen dat vaak beter dan jij denkt. Iedereen is ooit begonnen als starter.
  3. Stel doelen voor jezelf
    Ik weet het: de verslagen over ‘Ontwikkelingsdoelen’, ‘Tussendoelen’ of hoe ze ook genoemd werden op jouw opleiding zijn verleden tijd. Maar stiekem zijn doelen zo gek nog niet. Ze geven je structuur, houvast en een punt om naartoe te werken en om op terug te kijken. Begin met kleine, behapbare doelen. Zoals: ‘Aan het eind van de eerste week kennen de kinderen het ‘goedemorgenliedje’ zodat we de dag samen kunnen openen.’
  4. Bepaal je grenzen
    Als startende leerkracht komt er genoeg op je af. Stel voor jezelf de grenzen. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben tot uiterlijk 16.30 uur op school’. Het werk als leerkracht zal nooit af zijn. Zorg ervoor dat jij daarom duidelijk voor jezelf hebt wanneer het voor jou genoeg is.
  5. Maak jouw grenzen bespreekbaar
    Merk jij dat er veel van je gevraagd wordt? Komt er even te veel op je af? Maak dit bespreekbaar! Ga in gesprek met collega’s, de IB’er of de directeur. Bespreek waar jouw grenzen liggen en hoe jij daar mogelijk hulp bij kan gebruiken.
Het klaslokaal van Anouk.

Jouw onderwijs vullen

Naast de basiszaken heb je vast ook vragen over de invulling van jouw onderwijs. Waarschijnlijk zit je vol energie en ideeën om mee aan de slag te gaan. De afgelopen jaren heb je tijdens de stages ervaren wat je graag wilt doen, maar ook dingen gezien die jij absoluut niét zou doen in jouw klas. Maar hoe breng je dit nou in de praktijk? Waar begin je? Hieronder geef ik jou een aantal tips!

Verdiep je in de werkwijze van de school. Verdiep je in de methodes (als deze gebruikt worden), vraag naar de schoolbrede afspraken, lees de schoolgids en ga in gesprek met collega’s. Kortom, bekijk vanuit welke basis jij verder kunt werken.

Bepaal wat jij wel en niet wilt. Weet je nog tijdens die ene stage? Die ene leerkracht deed altijd een rekencircuit; dat zou jij ook graag willen! Misschien ben je tijdens een stage wel in aanraking gekomen met Kleuteruniversiteit en wil je graag met hun projecten werken, net zoals ik. Maar je hebt tijdens stages vast ook genoeg dingen gezien die niet bij jou als leerkracht passen. Het kan ook waardevol zijn om die dingen eens op een rijtje te zetten voor jezelf. Wat wil je niet en waarom niet? Hoe zou jij het wel vorm kunnen geven?

Bespreek wat de mogelijkheden zijn. Wil jij bijvoorbeeld graag eens aan de slag met bewegend leren, maar zie je dat daar nog niet mee gewerkt wordt binnen de school? Maak het bespreekbaar! Vertel dat je ideeën hebt en vraag welke ruimte jij hebt om nieuwe dingen uit te proberen. Mijn ervaring is dat je soms te verlegen bent. ‘Zij doen het altijd al zo, dus dan zou dat wel goed zijn’. Ik wil je vragen om niet zo te denken. Als jij enthousiast over iets bent is het waardevol om dit te delen. Niet iedereen hoeft jouw enthousiasme te delen, maar het is fijn om voor jezelf te weten waar jij de ruimte krijgt om zelf te gaan experimenteren.

Wees niet bang om van de planning af te stappen. Je kent het vast wel; je hebt een mooie les voorbereid. Tot in de puntjes heb je over alles nagedacht, uitgewerkt en klaargemaakt. Maar tijdens de les blijkt het allemaal niet zo te lopen als je had bedacht. Geen paniek. Probeer te kijken hoe jij jouw les kunt aanpassen op dat moment. Stap van de planning af, pak er materiaal bij, breng het op een andere manier, etc. Lukt dat niet? Dan is dit ook geen probleem. Rond de les af en evalueer na de les waarom het niet werkte voor jou of jouw klas. Dit zijn vaak de mooiste leermomenten!

Contact met ouders

Een andere onderwerp wat als startende leerkracht vaak als lastig wordt ervaren is het contact met ouders. Mijn ervaring is dat je hierin groeit. Ook in dit geval kun je jezelf voorhouden dat je dit niet in één keer allemaal goed moet doen. Dat kan namelijk niet; iedereen leert dit door te ervaren. Het belangrijkste is dat je kunt verantwoorden wat jij doet. Jij hebt jouw eigen manier en aanpak. Zorg ervoor dat je deze kunt verwoorden en uitleggen. Zo sta je niet met een mond vol tanden als een ouder je vraagt hoe iets werkt of waarom je iets doet. Daarnaast is het fijn om te laten weten dat jouw deuren openstaan. Geef aan wanneer en via welke weg ouders jou kunnen benaderen met hun vragen. Wees hier duidelijk in. Wil een ouder jou net na de bel een wat complexere vraag stellen, vraag of zij na schooltijd even tijd hebben voor een afspraak. Het belangrijkste wat ik op dit gebied heb geleerd is dat een open communicatie het beste werkt. Als ouders het gevoel krijgen dat zij bij jou terecht kunnen en dat jij weet waar je over praat, heb je de basis gelegd voor een goed oudercontact.

Als starter aan de slag met Kleuteruniversiteit

Tijdens mijn derde jaar van de pabo kwam ik in aanraking met Kleuteruniversiteit. In de klas waar ik toen stage liep werd er gewerkt aan het project ‘Het Kleurenmonster’.

Tijdens deze stage heb ik ervaren hoe mooi het is om een prentenboek als uitgangspunt te nemen voor een thema. Ik zag hoe betrokken de kinderen waren en hoe het project ging leven in de klas. Dat wilde ik ook! Misschien heb jij ook wel zo’n zelfde ervaring meegemaakt. Of zie jij op sociale media of op de website van Kleuteruniversiteit ideeën en projecten langskomen waar jij graag mee aan de slag zou willen? Ik kan me voorstellen dat je als starter daarin wat zoekende bent. Mijn advies is om het te bespreken met jouw team en het vervolgens te gaan uitproberen en ervaren. Per project kun je zien welke doelen aan bod komen. Zo kun je een project kiezen dat mogelijk aansluit bij de methode die jij gebruikt of het leerlingvolgsysteem dat jij volgt. Zo maakte ik voor dit jaar het volgende schema om te gebruiken tot de herfstvakantie.

Hierin zie je hoe ik de projecten van Kleuteruniversiteit koppel aan onze methode Onderbouwd. Daarnaast heb ik projecten uitgezocht die ook enige aansluiting vinden bij de thema’s van Veilig Leren Lezen, de methode van groep 3. Dit schooljaar gaat ons team zich richten op een vloeiender overgang van groep 2 naar groep 3. De projecten van Kleuteruniversiteit bieden de mogelijkheid om aan te sluiten bij de thema’s van Veilig Leren Lezen, waardoor je gezamenlijk in de groepen 2 en 3 over hetzelfde thema kunt werken.

En hoe pas je de projecten dan toe? Het mooie aan de projecten van Kleuteruniversiteit is dat ze bestaan uit een opening en sluiting, lesideeën en spelideeën. Elk project is uniek maar ze hebben allemaal één ding gemeen: ze geven jou de ruimte voor eigen invulling. Kijk wat er bij jou en jouw groep past. Gebruik de lessen in een volgorde die jij fijn vindt. Ga op zoek naar de beste invulling van jouw hoeken met de ideeën uit de projecten. Voor mij maakt dát het werken met de projecten zo fijn. Je krijgt boordevol ideeën en jij mag zelf uitkiezen wat jij gaaf vindt en wat er werkt voor jou en jouw klas.

Ik hoop dat ik je in deze blog heb mee kunnen nemen in mijn ervaringen als startende leerkracht en je tips heb kunnen meegeven die voor jou werken. Voor iedereen is het een nieuw en uniek avontuur om te starten in het onderwijs. Vergeet vooral niet om te genieten. In mijn ogen is het één van de mooiste dingen om te mogen doen: leerkracht zijn in de wondere wereld van de kleuters.

Wil jij meer weten over mijn ervaringen als startende leerkracht? Dan kun je mij vinden op Instagram als @jufnoek. Wil jij jouw ervaringen delen als startende leerkracht? Superleuk! Doe dit vooral in de Facebook-groep Vrienden van Kleuteruniversiteit.