Susanne Zoutewelle is leerkracht op de Klimopschool en ambassadeur bij Kleuteruniversiteit. In dit blog vertelt ze over het verschil tussen regulier kleuteronderwijs en ZML kleuteronderwijs.

Tijdens het schrijven van dit blog is het mij eigenlijk duidelijk geworden dat er veel meer verschillen zijn dan dat ik van te voren had verwacht. Doordat ik al ruim 6 jaar werkzaam ben in het ZML onderwijs, vergeet je soms welke verschillen en overeenkomsten er zijn met het reguliere onderwijs. Daarom benoem ik in dit blog een aantal belangrijke verschillen.

Groepsgrootte

In een reguliere klas zitten veel meer kinderen dan in een ZML groep. In een ZML kleutergroep bij ons op school is twaalf het maximum aantal kinderen in de groep en draaien wij de groep altijd met een leerkracht en een assistent. Dit is zo geregeld omdat alle kinderen hun eigen leerniveau hebben en hierdoor de onderwijsbehoeften ver uit elkaar kunnen liggen. De kinderen hebben tijdens dit proces meer aandacht nodig om te kunnen leren en ervaren. Zo is er bijvoorbeeld bij ons op school de mogelijkheid om intensief te werken aan zindelijkheidstraining en krijgen kinderen, die een intensief aanbod nodig hebben, in mondelinge taal extra ondersteuning in de klas hiervoor. Ook hebben wij hierdoor de tijd en ruimte om intensief te werken met ondersteunende gebaren.

Zelfstandigheid

Zelfstandigheid staat voorop. Het doel is om de kinderen zo zelfstandig mogelijk de school te laten verlaten. Samen willen wij de kinderen leren om het zelf te doen. Binnen ZML kleutergroepen besteden wij bijzonder veel tijd en aandacht aan het leren aankleden, schoenen aantrekken, naar de wc gaan, je werkplek en materialen opruimen, zelfstandig een taakje uitvoeren etc.

Wanneer je naar een reguliere kleutergroep kijkt, is bij sommige van deze onderdelen zeker ook nog hulp nodig, maar kunnen de kinderen na wat aansturing eigenlijk al veel alleen. De kinderen in de ZML kleutergroep hebben continu extra aandacht en hulp nodig. Om de kinderen te leren zelfstandig een taak uit te voeren, werken wij tijdens werkmomenten met werkbakken zoals te zien is op onderstaande foto.

In deze drie lades zitten taken die de kinderen zelf uit kunnen voeren op hun eigen niveau. Ieder kind heeft een lade met rekenen, lezen en het onderdeel motoriek. In een map houden we bij hoe de leerlingen hier mee omgaan en of het doel behaald is. De taken zijn de hele week hetzelfde. Wanneer het lukt om deze zelfstandig uit te voeren, gaan we werken aan het werktempo. Dit is een groot verschil met een reguliere kleuterklas, waar tijdens het zelfstandig werken de kinderen vaak een taak aan hun tafel uitvoeren en de leerkracht ondertussen bijvoorbeeld instructie aan een andere groep geeft, of waarbij de kinderen met elkaar samenwerken. Dit is in een ZML kleutergroep niet mogelijk. Onze kinderen hebben altijd een juf of assistent nodig die hen begeleidt.

Structuur

Structuur is een belangrijk onderdeel tijdens het werken in een ZML kleutergroep dat overeenkomt met het reguliere onderwijs. Iedere ochtend openen we de dag en kijken wij naar het dagschema d.m.v. pictogrammen. We bespreken wat we die dag gaan doen, maar net zo belangrijk is het doorstrepen wat al geweest is. De kinderen in onze kleutergroep hebben nauwelijks tot geen tijdsbesef en als zodanig loopt dit schema als een rode draad door de dag. Het staat bij ons altijd op het digibord, zoals je kunt zien op de foto, maar moet ook zichtbaar zijn wanneer het bord uit is en daarom hangt het ook nog aan de muur.

Mijn ervaring vanuit het regulier onderwijs is dat er zeker ook een dagschema hangt, maar dat dit een mindere prominente rol inneemt. Vanuit dit punt valt ook op dat er in regulier onderwijs meer tijdsdruk is. Kinderen moeten doelen halen, scoren en groeien. Dat is in het ZML onderwijs natuurlijk ook zo, maar deze kinderen kunnen we niet pushen, wanneer we dit zouden doen krijgen we al snel te maken met allemaal overvraagde kinderen en dat willen wij voorkomen. Juist door rust, ruimte en herhaling leren de kinderen bij ons op school op hun eigen tempo.

Indeling van de klas

Toen ik aan de andere Kleuteruniversiteit ambassadeurs vroeg wat ze graag wilden weten over het verschil tussen het regulier en ZML onderwijs, kwam als eerste naar boven de verschillen in klasseninrichting. De gedachte was dat mijn lokaal prikkelarm zou zijn, maar dit is zeker niet het geval. Ook bij mij in de klas hangen er werkjes aan de muur die de kinderen gemaakt hebben, zijn er open kasten en werken we met hoeken. Wel is het zo dat alle kinderen echt een eigen plek en stoel hebben in de klas. Zoals ik op sommige reguliere scholen heb gezien dat kinderen hun tafel moeten delen of geen vaste stoel hebben, kan dat bij ons niet. De kinderen hebben allemaal echt hun eigen ruimte en plek nodig. Iets samen delen is vaak nog erg moeilijk en zorgt er soms ook voor dat de veiligheid wordt aangetast. Bij ons in de klas werken wij aan hoefijzertafels.

Ieder heeft een eigen plek en aan de binnenkant van deze tafels kunnen de juffen zitten om de leerlingen te helpen. Dit werkt super fijn en geeft heel veel rust. Het blijft lastig om op papier uit te leggen wat precies de verschillen zijn. De verschillen kun je pas echt zien als je hebt ervaren hoe het is om in het speciaal onderwijs te werken. Maar hopelijk heb je wel een indruk gekregen door het lezen van mijn blog.

Heb je nog vragen? Je kunt de ambassadeurs bereiken via de Vrienden van Kleuteruniversiteit groep op Facebook of mail naar ambassadeur@kleuteruniversiteit.nl. Ik ben ook actief op Facebook en Instagram als jufsuusinactie.